previous arrow
next arrow
Slider

Auschwitz-Birkenau i inne obozy zagłady w okupowanej Europie

Po inwazji na Polskę, Niemcy, opierając się na funkcjonujących od kilku lat w III Rzeszy obozach, przystąpili do tworzenia obozów koncentracyjnych na ziemiach polskich. Jednocześnie zaczęli wywozić do obozów w Niemczech część więźniów z Polski. Pierwszy obóz koncentracyjny na terenie okupowanej Polski, KL Auschwitz w Oświęcimiu , został założony w maju 1940 r. Został on utworzony w związku z masowymi aresztowaniami Polaków, w celu stłumienia ruchu oporu.

Auschwitz-Birkenau był największym spośród działających w czasie wojny 29 niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych i obozów zagłady na obszarze III Rzeszy i terenach okupowanej przez Niemcy Europy.

Niemieckie obozy koncentracyjne po 1939 r. były także miejscem eksterminacji i ludobójstwa dzieci. Jako dziecko ofiarą niemieckiego przemysłu śmierci była również jedna z założycielek Stowarzyszenia Patria Nostra – Janina Luberda-Zapaśnik. Wojny nie przeżyło żadne z jej 4 rodzeństwa. Wiele dzieci zmarło, zanim transport dotarł do obozu, inne zginęły w komorach gazowych lub zostały zamordowane zastrzykami z fenolu. W obozach przebywały także urodzone w obozie lub przybyłe do obozu wraz z rodzicami noworodki. Wszyscy więźniowie osadzeni w obozach byli skazani na głód, ciężkie choroby, wyniszczającą pracę, a niektórzy byli dodatkowo poddawani eksperymentom pseudomedycznym.

W kolejnych latach władze III Rzeszy rozszerzyły zadania obozów koncentracyjnych. Od 1942 r., kiedy Niemcy przystąpili do realizacji programu zagłady Żydów (tzw. ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej – „Endlösung der Judenfrage”, określanego najczęściej mianem Holocaustu), do KL Auschwitz zaczęto kierować ludność żydowską z całej Europy. Po przybyciu na miejsce Żydów masowo mordowano za pomocą cyklonu B lub gazów spalinowych. W ciągu doby pozbawiano w ten sposób życia ok. 9 tys. osób. Według najnowszych ustaleń w obozie tym zgładzono ponad 1 mln Żydów (dla porównania, drugą w kolejności narodowością byli Polacy, których zginęło 75 tys., następnie Cyganie – 21 tys. oraz jeńcy radzieccy – 15 tys.). Łącznie Niemcy wymordowali co najmniej 5 mln 500 tys. Żydów europejskich, w tym od 2,7 mln do 2,9 mln polskich Żydów.

Oprócz obozów koncentracyjnych, w których realizowano program zagłady, Niemcy stworzyli w 1942 r. obozy zagłady w Chełmnie nad Nerem, Bełżcu, Sobiborze i Treblince. Załoga tych obozów składała się z funkcjonariuszy gestapo oraz Sonderkommando SS. Celem było wyniszczenie ludności żydowskiej zamieszkującej Europę. Mordowano w nich także ludność cygańską, jeńców radzieckich oraz Polaków udzielających pomocy Żydom. W latach 1942–1944 do obozów zagłady wysyłano transporty Żydów europejskich z Protektoratu Czech i Moraw, ze Słowacji i Węgier, a także z Francji czy Holandii. Najwięcej z nich trafiło do obozu śmierci Auschwitz-Birkenau.

Fakt, że historycznie błędne, a dla Polaków także obraźliwe pojęcie „polskich obozów” wciąż pojawia się w różnych wypowiedziach i publikacjach, sprawiło że Instytut Pamięci Narodowej stworzył portal internetowy „Truth about camps. W imię prawdy historycznej” (http://truthaboutcamps.eu/).

Źródło: Strona IPN: http://truthaboutcamps.eu/

 

Dzieci ocalałe z Auschwitz. Fot. IPN.gov

KL Dachau – widok ogólny na baraki, w których mieszkali więźniowie, ogrodzenie z drutu kolczastego, przez który przepływał prąd elektryczny o wysokim napięciu, obok baraków więźniowie; kwiecień 1945 r. (IPN)

Główna brama obozu Auschwitz-Birkenau z niemieckim napisem „Arbeit macht frei”. Fotografia powojenna (www.auchwitz.org)