W Polsce za pomoc Żydom oficjalnie groziła kara śmierci. Kara groziła nie tylko tym, którzy aktywnie pomagali Żydom, np. ukrywając ich lub dostarczając im żywność. Często stosowano w takich przypadkach zasadę odpowiedzialności zbiorowej i kara spotykała nie tylko osobę, która udzieliła pomocy Żydowi, ale i jego rodzinę czy sąsiadów.

Symbolicznym przykładem pomocy ludności żydowskiej w tym tragicznym czasie jest polska rodzina Ulmów z Podkarpacia, która przez ponad rok ukrywała w swoim domu ośmioro Żydów. Cała rodzina została za to rozstrzelana przez Niemców (ojciec, matka w siódmym miesiącu ciąży i ich sześcioro dzieci w wieku od 2 do 8 lat). W 2016 w Markowej na Podkarpaciu otwarto Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów (MPRŻ) (link)

Za pomoc Żydom Niemcy zabili też wiele innych polskich rodzin. Polacy pomagający Żydom byli wywożeni do obozów zagłady, rozstrzeliwani, wieszani, torturowani i paleni żywcem. Niemcy dokonywali też pacyfikacji polskich wsi, w wyniku których zamordowano tysiące Polaków (często rodziny z małymi dziećmi), aby zastraszyć i zniechęcić polskie społeczeństwo do pomagania ludności żydowskiej.

Rodzina Ulmów https://muzeumulmow.pl/pl/muzeum/historia-rodziny-ulmow/

Żydom przetrwać wojnę i Holokaust pomagały zarówno pojedyncze osoby jak i  całe rodziny i wsie, a także polski ruch oporu i specjalne organizacje. Jedną z nich była Rada Pomocy Żydom „Żegota” – polska organizacja podziemna, która na masową skalę pomagała Żydom poprzez wyrabianie fałszywych dokumentów tożsamości, a także zasiłki finansowe, pomoc mieszkaniową i medyczną. Pomocy Żydom udzielał też Kościół Katolicki. Część Żydów znalazła schronienie w zakonach, a innym wystawiano fałszywe metryki chrztu.

Do aktów pomocy Żydom dochodziło również w innych krajach okupowanej Europy. Warto przywołać w tym miejscu postać Raula Wallenberga, sekretarza ambasady neutralnej Szwecji w Budapeszcie, który przyczynił się do uratowania kilkudziesięciu tysięcy budapesztańskich Żydów, we współpracy m.in. z Czerwonym Krzyżem i Stolica Apostolską.