Zanim zdecydujemy się na rozwód musimy ustalić, czy w naszym małżeństwie nastąpił zupełny i trwały rozpad trzech kluczowych więzi: uczuciowej, fizycznej oraz gospodarczej. Właśnie o te sfery sąd zawsze dokładnie pyta.
Pierwsza kwestia – czy kochamy męża lub żonę, czy też łączące nas niegdyś uczucie wygasło i nie ma szans na jego wznowienie?
Druga kwestia – kiedy ustało pożycie fizyczne małżonków? To trudne i intymne pytanie, ale musi paść podczas rozprawy rozwodowej.
Trzecia kwestia – czy strony prowadzą wspólnie gospodarstwo domowe, czy mają wspólne rachunki bankowe, czy robią wspólnie zakupy i wspólnie decydują o finansach?
Jeżeli uznamy, że trzy wyżej opisane więzi nie istnieją, to pozostaje kwestia dotycząca wspólnych małoletnich dzieci. Chodzi głównie o to, czy w związku z rozwodem nie ucierpi ich dobro…
Po przeanalizowaniu wszystkich wspomnianych kwestii, musimy przygotować się do rozwodu pod względem formalnym. Przede wszystkim przygotować następujące dokumenty: skrócony odpis aktu ślubu czy skrócone odpisy aktów urodzenia małoletnich dzieci.
Dopiero tak przygotowani przystępujemy do sporządzenia pozwu o rozwód. Nie zapominajmy także o kosztach rozwodu. Tych materialnych.
Otóż opłata od pozwu rozwodowego wynosi obecnie 600 zł. Jeżeli musimy wziąć odpisy z Urzędu Stanu Cywilnego, to ich koszt wynosi 22 zł za jeden akt. Jeżeli strony nie będą żądały orzeczenia o winie, wtedy Sąd zwróci stronie powodowej 300 zł, a w zakresie 150 zł zasądzi zwrot powodowi od pozwanego.
Z kolei koszty prawnika który będzie nas reprezentował przed sądem, to kwestia indywidualnej umowy. Każda sprawa jest bowiem inna i wymaga innego zaangażowania. Dlatego koszt prawnika można oszacować jedynie w przybliżeniu. Przy sprawach nieskomplikowanych ten koszt będzie się kształtował w granicach 1,5 – 2 tys. zł. Sprawy z orzekaniem o winie, z dodatkowymi rozstrzygnięciami dotyczącymi dzieci to koszt nawet około 5 tys. złotych w górę.
Aby uzyskać rozwód należy złożyć pozew do Sądu Okręgowego. W pozwie musimy ująć, czego żądamy (na przykład rozwiązania małżeństwa przez rozwód) oraz wskazać dowody na rozpad trzech kluczowych dla istnienia małżeństwa więzi – uczuciowej, fizycznej oraz gospodarczej.
Rozwiązanie małżeństwa może być przeprowadzone bez orzeczenia o winie (jeżeli żadna ze stron nie żąda takiego wniosku), z orzeczeniem o winie jednej ze stron (jeżeli jeden z małżonków jest wyłącznie winny) oraz z winy obu stron (kiedy obie strony przyczyniły się do rozkładu małżeństwa). Przy czym Sąd nie miarkuje owej winy.
Ponadto można żądać od sądu rozstrzygnięcia o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem, kontaktach rodziców z dzieckiem (trzeba pamiętać, że jeżeli zarówno powód jak i pozwany nie wnoszą o ustalenie kontaktów, to sąd takiego rozstrzygnięcia z urzędu nie wydaje), alimentach (w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania dziecka), alimentach na małżonka niewinnego rozkładowi pożycia czy wykonywaniu władzy rodzicielskiej przez jednego z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.
Jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, to każdy z nich może żądać orzeczenia o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania już rozwiedzionych małżonków. W wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, można żądać eksmisji drugiego małżonka.
Na zgodny wniosek stron sąd może w wyroku orzekającym rozwód orzec również o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, o ile podział bądź jego przyznanie jednemu z małżonków są możliwe. Orzekając o wspólnym mieszkaniu małżonków sąd uwzględnia przede wszystkim potrzeby dzieci i małżonka, któremu powierza wykonywanie władzy rodzicielskiej.
Na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać również podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Mając jednak na uwadze stopień skomplikowania spraw o podział majątku, to trzeba stwierdzić, że sądy rzadko decydują się na wydawanie orzeczeń w zakresie podziału majątku wspólnego „przy okazji” sprawy rozwodowej.
Po prawidłowym wniesieniu i opłaceniu pozwu sąd przesyła odpis do pozwanego i daje mu czas na złożenie odpowiedzi na pozew. Przeważnie jest to 14 dni od dnia odbioru pisma z sądu. W odpowiedzi pozwany ma wskazać swoje żądania i wypowiedzieć się co do żądań powoda oraz wskazać dowody na poparcie swoich twierdzeń.
Następnie sąd wyznacza rozprawę w celu przeprowadzenia postępowania dowodowego.
Na rozprawie sąd najpierw wysłuchuje małżonków, pyta każdego z nich o sprawy związane z zawarciem małżeństwa, o to czy strony mają małoletnie dzieci oraz z jakich przyczyn wnieśli sprawę o rozwód i o jakich kwestach chcieliby, aby sąd orzekał w tym postępowaniu. Po odebraniu wyjaśnień od stron, sąd wydaje postanowienie co do dopuszczenia lub pominięcia wniosków dowodowych, w tym dowodów z przesłuchania świadków.
W zależności od zgłoszonych przez strony wniosków dowodowych, sprawa może zakończyć się na jednym terminie lub trwać dłużej. Może być konieczność przeprowadzenia dowodów z opinii biegłych itp. Generalnie im strony chcą przeprowadzać więcej dowodów w sprawie, tym sprawa dłużej trwa. Dlatego czasami rozwód może trwać nawet kilka lat.
Strona niezadowolona z wyroku ma prawo złożyć apelację do sądu II instancji.
