Zachęcamy do zapoznania się ze sprawozdaniem z działalności Stowarzyszenia Patria Nostra w 2018 r.:
Wkład Stowarzyszenia Patria Nostra w prace nad nowelizacją ustawy o IPN
Prawnicy Stowarzyszenia Patria Nostra już w poprzednich latach wielokrotnie wypowiadali się na temat projektu nowelizacji ustawy o IPN, która miała stanowić skuteczny oręż w walce z procederem przypisywania Narodowi Polskiemu współodpowiedzialności za niemieckie zbrodnie popełnione podczas II wojny światowej. Mając na uwadze kontrowersje, które wywołało uchwalenie styczniowej nowelizacji ustawy – w szczególności stanowczą reakcję władz Izraela, która odbiła się szerokim echem na arenie międzynarodowej – Stowarzyszenie ponownie zaoferowało swoje wsparcie polskim władzom przy opracowywaniu poprawek do ww. przepisów. W tej sprawie mec. Lech Obara spotkał się z Wicemarszałkiem Senatu RP Adamem Bielanem. Na skutek podjętych ustaleń, mec. Szymon Topa ze Stowarzyszenia Patria Nostra przygotował alternatywny tekst ustawy, który został następnie przekazany Wicemarszałkowi Senatu RP. Prawnicy Stowarzyszenia mieli również możliwość skomentowania sprawy w mediach lokalnych i ogólnopolskich, występując jako eksperci w przedmiotowej dziedzinie (m.in. mec. Lech Obara skomentował sprawę w dzienniku Rzeczpospolita 18 lutego 2018 r. czy Telewizji Republika 7 lutego 2018 r., zaś mec. Szymon Topa udzielił obszernego wywiadu portalowi internetowemu Debata, który został opublikowany 31 stycznia 2018 r.).
Postępowanie w sprawie prawidłowego wykonanie wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie w sprawie byłego więźnia Auschwitz Karola Tendery przeciwko stacji telewizyjnej ZDF na terenie Niemiec
Rok 2018 r. upłynął również pod znakiem dalszej batalii sądowej w sprawie przeciwko niemieckiej stacji telewizyjnej ZDF – na terenie Niemiec. Rok ten obfitował w niespodziewane zwroty akcji i wymagał dużego nakładu pracy, by móc skutecznie reprezentować byłego więźnia Auschwitz Karola Tenderę. W styczniu 2018 r. Wyższy Sąd Krajowy w Koblencji wydał przełomowe orzeczenie, w którym nakazano telewizji ZDF prawidłowe wykonanie wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie poprzez opublikowanie przeprosin w opisanej w nim formie. Był to ogromny sukces prawników Stowarzyszenia, ponieważ pierwszy raz niemiecki sąd przedstawił tak silne stanowisko uwzględniające interes strony polskiej – przede wszystkim odrzucono stosowaną przez lata argumentację, jakoby stosowanie określeń typu „polskie obozy zagłady” miało wyłącznie wymiar geograficzny. Radość wywołana ww. orzeczeniem nie trwała jednak długo, bowiem prawnicy niemieckiej stacji wnieśli skargę do Federalnego Trybunału Sprawiedliwości w Karslruhe, który stanowi niemiecki odpowiednik polskiego Sądu Najwyższego. Ten etap postępowania wiązał się z wielkimi trudnościami, które polegały na tym, że do występowania przed FTS uprawnienia posiada jedynie kilkudziesięciu prawników niemieckich. Koniecznym okazało się wynajęcie tego rodzaju kancelarii na terenie Niemiec. Niestety, niemiecki trybunał uwzględnił skargę ZDF i uznał, że wykonanie wyroku polskiego sądu będzie naruszało klauzulę porządku publicznego. Był to jeden z nielicznych przypadków zastosowania tej zasady w sprawach dotyczących wzajemnego wykonywania orzeczeń sądów w ramach Unii Europejskiej, który de facto podważa sens istnienia tego rodzaju przepisów, skoro odmowa wykonania wyroku państwa członkowskiego w tak istotnej sprawie z perspektywy historycznej staje się niemożliwa. W tej sprawie prawnicy Stowarzyszenia we współpracy z mec. Piotrem Duberem z Berlina wnieśli skargę do Federalnego Trybunału Konstytucyjnego w Karlsruhe. Obecnie oczekuje ona na rozpoznanie. Jednak już teraz Stowarzyszenie zapowiada, że w przypadku niepowodzenia sprawa zostanie skierowana do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu.
Należy również wskazać, że pod koniec 2018 r. Stowarzyszenie wystąpiło z wnioskiem do Prezesa Rady Ministrów RP p. Mateusza Morawieckiego z wnioskiem o przyznanie p. Karolowi Tenderze emerytury specjalnej – w uznaniu jego ogromnych zasług w walce o dobre imię Państwa Polskiego i Narodu Polskiego. Działania te zakończyły się sukcesem, bowiem na początku 2019 r. przyznana została emerytura specjalna w kwocie 4.500 zł, co z pewnością będzie stanowiło istotne wsparcie dla 98-letniego byłego więźnia Auschwitz, szczególnie mając na uwadze jego stan zdrowia – nierzadko wymagający zakupu kosztownych leków.
Współpraca z zespołem adwokatów z Dusseldorfu, Monachium i Atlanty w zakresie poszukiwań potencjalnych oskarżycieli posiłkowych i świadków w postępowaniach karnych toczących się na terenie Niemiec, a dotyczących zbrodni popełnionych w obozach Majdanek, Stutthof oraz Auschwitz.
Po tym, jak Niemiecki Federalny Trybunał Sprawiedliwości w Karlsruhe uznał, że stacja telewizyjna ZDF nie musi w określony sposób przepraszać Karola Tendery – byłego więźnia obozu w Auschwitz za użycie sformułowania „polskie obozy zagłady”, ze stowarzyszeniem Patria Nostra skontaktował się Rajmund Niwiński z zespołu adwokatów z Dusseldorfu, Monachium (RFN) oraz Atlanty (USA). Zespół ten reprezentuje byłych więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych i obozów zagłady w szeregu postępowań karnych. Między innymi zespół reprezentował żyjących obecnie w USA byłych więźniów obozu zagłady Auschwitz-Birkenau jako oskarżycieli posiłkowych w dwóch postępowaniach karnych prowadzonych w Niemczech w latach 2015 i 2016.
Stowarzyszenie Patria Nostra – w związku z zawartym w tej sprawie porozumieniem – włączyło się w poszukiwania potencjalnych świadków lub oskarżycieli posiłkowych w postępowaniach dotyczących zbrodni popełnionych w obozach Majdanek, Stutthof oraz Auschwitz, którzy wzięliby udział w postępowaniach lub pragną być reprezentowani w postępowaniach przez zespół jako pełnomocnicy oskarżycieli posiłkowych (adwokat z urzędu).
Pozew redaktora naczelnego i wydawcę niemieckiej gazety Westfälische Nachrichten przeciwko Stowarzyszeniu Patria Nostra o ustalenie, że ww. tytuł prasowy nie ma obowiązku publikowania jakichkolwiek oświadczeń w związku ze stosowaniem określeń typu „polskie obozy zagłady”
W 2018 r. Stowarzyszenie Patria Nostra po raz pierwszy musiało również stanąć do obrony w sprawach o stosowanie określeń typu „polskie obozy zagłady”. Z pewnością miało to bezpośredni związek z treścią orzeczenia Federalnego Trybunału Sprawiedliwości w Karlsruhe w sprawie przeciwko niemieckiej stacji telewizyjnej ZDF. Stowarzyszenie wystąpiło z wezwaniem do redaktora naczelnego i wydawcy niemieckiej gazety Westfälische Nachrichten z wezwaniem o usunięcie skutków naruszenia dóbr osobistych p. Stanisława Zalewskiego (byłego więźnia Auschwitz, Prezesa Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych) oraz zaniechanie dalszych naruszeń w tym zakresie. W odpowiedzi, zobowiązani wystąpili z pozwem do Sądu Krajowego w Munster przeciwko Stowarzyszeniu Patria Nostra. Zdaniem mec. Szymona Topy intencją autorów wspomnianego pozwu jest pozbawienie Stowarzyszenia możliwości występowania z takimi sprawami przed polskimi i niemieckimi sądami. Chodziło bowiem o stwierdzenie, że Stowarzyszenie Patria Nostra nie ma prawa do występowania z żądaniem publikacji przeprosin za używanie określeń typu „polskie obozy zagłady” oraz z roszczeniami o zapłatę zadośćuczynienia. Prawnicy Stowarzyszenia weszli więc w polemikę z kolejnym niemieckim wydawcą, zaś sprawa nadal rozpatrywana jest na terytorium Niemiec. Należy zauważyć, że inicjatywa Stowarzyszenia Patria Nostra dotycząca ze skierowaniem wezwania do przedstawicieli ww. tytułu prasowego stanowi pierwsze tego rodzaju wystąpienie na podstawie przepisów znowelizowanej ustawy o IPN, które przewidują możliwość działania organizacji społecznych w tego rodzaju sprawach.
Realizacja zadania publicznego pt. „Auschwitz był niemiecki. Wsparcie polskiej narracji historycznej o sprawcach zbrodni Holokaustu” w ramach programu MSZ – Dyplomacja publiczna 2018
Stowarzyszenie Patria Nostra w 2018 r. kontynuowało współpracę z Ministerstwem Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej w ramach programu Dyplomacja publiczna 2018. Tym razem realizowano zadanie publiczne pt. „Auschwitz był niemiecki. Wsparcie polskiej narracji historycznej o sprawcach zbrodni Holokaustu”. Projekt obejmował następujące działania:
- Kampania społeczna – „Auschwitz był niemiecki” – spotkania z udziałem świadka historii
Pod koniec listopada 2018 r. odbyła się wizyta Świadka Historii – Stanisława Zalewskiego w Berlinie. 94-letni Stanisław Zalewski jest prezesem Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych. Odbyły się spotkania w Touro College, Wansee Museum, konferencja prasową z mediami polskimi i niemieckimi, seminarium z prawnikami i wizyta w Museum Die Gedenkstatte Deutscher. Zgodnie z przyjętymi założeniami, otwarte spotkania były okazją do przedstawienia losów świadka historii Stanisława Zalewskiego i jego starań o zachowanie pamięci o ofiarach zbrodni obozów koncentracyjnych, wyjaśnienie motywów pozwania niemieckich mediów oraz przedstawienie prawnych podstaw dochodzenia roszczeń przeciwko niemieckim mediom. Uczestnikom spotkania rozdano broszurę w języku niemieckim pt. „Der Kampf um die Wahrheit” („Walka o prawdę”) zawierającą opis losów świadków historii – powodów w prowadzonych przez Stowarzyszenia Patria Nostra postępowaniach, zawierającą szerszy kontekst historyczny – opis ofiar poniesionych przez Polaków z rąk niemieckiego okupanta w okresie II Wojny Światowej, a także informacje o toczących się procesach skierowanych przeciwko niemieckim wydawcom.
- Kampania społeczna „Auschwitz był niemiecki”– prowadzenie strony internetowej
Stworzono nową stronę internetową Stowarzyszenia – www.patrianostra.org.pl w 3 wersjach językowych: polskiej, niemieckiej i angielskiej, spełniającą funkcję portalu „Auschwitz był niemiecki.” Strona obszernie tłumaczy dlaczego dla Polaków krzywdzące jest określenie „polskie obozy śmierci”, prezentuje sylwetki powodów w prowadzonych przeciwko mediom zagranicznym postępowaniach (m.in. Karol Tendera, Stanisław Zalewski, Janina Luberda-Zapaśnik), sylwetki prawników, a nadto szczegółowo tłumaczy przebieg prowadzonych postępowań.
- Opracowanie publikacji naukowej
W ramach projektu w prestiżowym Wydawnictwie Naukowym CH Beck wydano monografię pt. „Prawda historyczna a odpowiedzialność prawna za jej negowanie lub zniekształcenie” (red. naukowa A. Radwan). Książka liczy ponad 300 stron i zawiera 19 artykułów naukowych. Została ona opracowana z udziałem naukowców z dziedziny historii, polityki historycznej, prawa cywilnego, prawa międzynarodowego publicznego, praw człowieka i prawa karnego. Poświęcono ją doktrynie tzw. miękkiego „kłamstwa oświęcimskiego” (deetnizacja zbrodni Holokaustu i przypisywania współsprawstwa w zbrodni Holokaustu innym narodom). Publikacja porusza zagadnienia związane ze zjawiskiem europeizacji sprawstwa zbrodni Holokaustu w niemieckiej polityce historycznej i skutkach takiej polityki z kontekście zagrożenia dla prawdy o zbrodni Holokaustu. Omówiono w niej również ustawodawstwo polskie i zagraniczne w zakresie penalizacji „kłamstwa oświęcimskiego” (studium porównawcze), a także orzecznictwo trybunałów (organów) międzynarodowych w zakresie ochrony pamięci o Holokauście. Na 2019 rok Stowarzyszenie Patria Nostra we współpracy z CH Beck planuje przeprowadzenie szerzej zakrojonej kampanii promującej książkę w środowisku osób zainteresowanych tematem walki z tzw. „miękkim kłamstwem oświęcimskim”.
Działania Stowarzyszenia Patria Nostra w ramach rosyjskiego śledztwa w sprawie katastrofy smoleńskiej
Działalność Stowarzyszenia Patria Nostra nie zamyka się wyłącznie w tematyce stosowania określeń typu „polskie obozy zagłady” przez przedstawicieli zagranicznych mediów. Prawnicy Stowarzyszenia zdecydowali się wnieść swój wkład w proces wyjaśniania okoliczności katastrofy smoleńskiej. Mec. Lech Obara – działając jako pełnomocnik Piotra Walentynowicza, wnuka zmarłej w katastrofie Anny Walentynowicz – wystąpił z wnioskiem o przyznanie mu statusu pokrzywdzonego w rosyjskim śledztwie w tej sprawie. W lipcu 2018 r. rosyjskie organy śledcze wydały korzystne dla Piotra Walentynowicza postanowienie. Status pokrzywdzonego umożliwi wgląd w dotychczas przeprowadzone postępowanie dowodowe, w tym ekspertyzy wraku Tu-154 dokonane przez rosyjskich śledczych, a także umożliwi zbadanie, czy działania podejmowane w tym procesie są zgodne z obowiązującym prawem i standardami. W przypadku zaniechania faktycznego dopuszczenia pokrzywdzonego do akt istnieje możliwość skierowania sprawy do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu na podstawie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, której stroną jest Rosja.
Działalność medialna
Przedstawiciele Stowarzyszenia Patria Nostra częstokroć występują w mediach jako eksperci w zakresie spraw związanych z problematyką stosowania określeń typu „polskie obozy zagłady”, ale nie tylko. Prawnicy Stowarzyszenia posiadają również szeroką wiedzę z zakresu roszczeń niemieckich tzw. „późnych przesiedleńców”, a także na temat spraw o dużym znaczeniu społecznym, jak np. problematyka wprowadzonej nowelizacją ustawy o Sądzie Najwyższym instytucji skargi nadzwyczajnej i jej efektywności. Dzięki wieloletniej działalności i nabytym doświadczeniu, Stowarzyszenie Patria Nostra ma możliwość realizacji swoich celów statutowych w zakresie działania na rzecz rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, upowszechnienia wartości patriotycznych i obywatelskich, a także działalności edukacyjnej. O swoich działaniach informuje za pośrednictwem oficjalnych komunikatów, odbiorcami których są przedstawiciele prasy, radia, telewizji i portali internetowych. Zawsze wzbudzają one duże zainteresowanie opinii publicznej. W samym 2018 r. Stowarzyszenie Patria Nostra i jego prawnicy (m.in. mec. Lech Obara i mec. Szymon Topa) zaznaczyli swoją obecność w następujących tytułach prasowych i programach stacji radiowych i telewizyjnych:
– Rzeczpospolita;
– Do Rzeczy;
– Nasz Dziennik;
– Gazeta Prawna;
– Gazeta Polska, Gazeta Polska Codziennie;
– Polskie Radio Jedynka, Polskie Radio 24;
– Radio WNET;
– TVP Info, TVP1, TVP2
– Radio Olsztyn;
– Radio Maryja;
– Polsat, Polsat News;
– TVN;
– Telewizja Trwam;
– Telewizja Republika;
– Wirtualna Polska;
– Onet.pl;
– wPolityce;
– TVP3 Olsztyn.
Informacje dodatkowe
Oprócz opisanych wyżej działań, Stowarzyszenie Patria Nostra w 2018 r. wystosowała kolejne wezwania do usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych i zaniechania dalszych naruszeń w związku ze stosowaniem określeń typu „polskie obozy zagłady”. Takie wystąpienia zostały skierowane m.in. do włoskiego portalu internetowego globalist.it oraz belgijskiego dziennika Le Soir. Ponadto, Stowarzyszenie w 2018 r. realizowało również projekt finansowany przez Polską Fundację Narodową, w ramach którego możliwym stało się zlecenie wykonania specjalistycznych ekspertyz prawnych w języku niemieckim, w których poruszone istotne zagadnienia prawa niemieckiego i europejskiego dotyczące m.in. istoty klauzuli porządku publicznego w Niemczech, oceny konstytucyjności postanowienia Federalnego Trybunału Sprawiedliwości w Karlsruhe w sprawie przeciwko niemieckiej telewizji ZDF, a także znaczenia orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu przy interpretacji krajowych norm prawnych. Sporządzone ekspertyzy stanowiły istotne wsparcie w procesie przygotowania skargi konstytucyjnej do Federalnego Trybunału Konstytucyjnego w Karlsruhe, jednak uzyskana w ten sposób wiedza z pewnością okaże się istotnym wsparciem w kolejnych procesach o stosowanie określeń typu „polskie obozy zagłady”. Dodatkowo, w 2018 r. Stowarzyszenie Patria Nostra wystąpiło do TVP S.A. w trybie dostępu do informacji publicznej z wnioskiem o udzielenie informacji, jaka jest wartość wynagrodzenia, jakie zapłacono za prawo do emisji serialu „Nasze matki, nasi ojcowie”.
